اهمیت رعایت بهداشت
با استفاده از وسایلی مانند مسواک و نخ دندان و مسواکهای بین دندانی و همچنین با کمک انواع خمیر دندان و دهانشویه ها به صورت مداوم و مستمر، می توان به مقدار بسیار زیادی پلاک میکروبی که در اطراف دندان تشکیل می شوند را کاهش داد. این پلاک میکروبی عامل بیماریهای لثه و پوسیدگی دندانی است.
نمای یک لثه سالم. به فرم و رنگ لثه توجه کنید.
-
عوارض عدم رعایت بهداشت
در صورت عدم کنترل پلاک میکروبی، تجمع باکتری پس از چند روز به حدی افزایش می یابد که علائم بیماری لثه و تشکیل اجتماع باکتری ها برای شروع پوسیدگی صورت می گیرد که باعث پیوره و پوسیدگی دندانها می شود.
نمای کلینیکی از یک بیماری لثه (پیوره) که به دلیل عدم استفاده از مسواک ایجاد شده است.
در سطح داخلی دندانها، به دلیل دسترسی کمتر در هنگام مسواک زدن، مقدار بیشتری تجمع جرم همواره وجود دارد.
-
ابزارها و وسایل مراقبت های بهداشتی
برای سطوح خارجی دندانها، موهای مسواک افقی و برای سطوح داخلی، موهای مسواک عمودی قرار گیرد. نمای نزدیک از سر مسواکها اشکال مختلف الیاف آنها را نشان می دهد. موقعیت مناسب مسواک در دهان به نحوی که نوک الیاف به طرف مارژین لثه ای قرار میگیرد. امروزه مسواکهای مختلفی در دسترس هستند، به اختلاف در طراحی سر و دسته مسواکها توجه نمایید. موهای سر مسواک با زاویه 45 درجه نسبت به لبه لثه نگهداشته میشود. از حرکت سریع و فشار زیاد به لثه اجتناب شود. همچنین موهای مسواک نباید زبر باشد. تصویر بالا مراحل مسواک زدن و مسیر حرکت را نشان می دهد. هر مرحله 15 ثانیه طول می کشد و جمعا 2 دقیقه برای مسواک زدن کل دندانها زمان لازم است. باید مسیر حرکت از دندانهای عقب به جلو صورت گیرد و هر مرحله شامل دو دندان باشد. فشار ندهید و بگذارید مسواک کارش را بکند. لازم نیست حرکات جلو و عقب یا بالا و پایینی انجام دهید. از آخرین دندان شروع کنید و برای هر دندان حدود 2 ثانیه وقت بگذارید و به آرامی به جلو حرکت کنید. ترتیب و توالی استفاده از مسواک برقی را رعایت کنید، در اینصورت میتوانند بسیار کارآمدتر و بهتر از مسواکهای دستی باشند. برخی مسواکهای برقی دارای زمان سنج هستند و پس از مدتی متوقف شده و یا با صدایی هشدار می دهند. پس از اتمام کار، حتما سر مسواک شسته شود. به دیواره جلویی نیز متمایل شده و به ملایمت فشار وارد کنید. برای نواحی خلفی، کمی سیم مسواک را خم کنید تا استفاده از مسواک را تسهیل کند. بدون استفاده از خمیر دندان، مسواک را وارد فضای بین دندانی کنید و حرکت رفت و برگشت اره مانند را تکرار کنید. از تمام طول برس استفاده کنید. در حرکات، کمی به دیواره های دندان عقب متمایل شده و فشار ملایم وارد کنید. برای فضاهای با اندازه متفاوت، سایزهای مختلفی وجود دارد. با توجه به فضای بین دندانی از مسواک بین دندانی مناسب استفاده کنید. حرکات چرخشی برای هر ناحیه مثل حرکات مدار دایره شکل انجام دهید. دندان به دندان از عقب به جلو پیش بروید تا کار تمیز کردن به اتمام برسد. مانند قلم مو نگهدارید و با زاویه 45 درجه وارد ناحیه شوید. این مسواکها برای نواحی ای که توسط مسواکهای دیگر قابل تمیز کردن نیست (شیارها یا بین ریشه ها که لثه تحلیل رفته دارند یا بین سیمهای ارتودنسی) استفاده میشود.
چند نمونه از انواع خمیردندان ها امروزه خمیر دندانها برای مصارف و اهداف متفاوتی تهیه می شوند. مشورت با دندانپزشک می تواند به بیماران در انتخاب نوع خمیردندان مناسب کمک نماید. پس از اتمام هر ناحیه، نخ را بین انگشتان خود جابجا کرده و از منطقه تمیز نخ که استفاده نکرده اید، استفاده کنید. وسایل نخ نگهدار (floss holder) می تواند استفاده از نخ دندان را تسهیل نمایند.
وسایل نخ نگهدار یکبار مصرف دارای نخ از قبل نصب شده می باشند. حرکت باید ملایم و بدون ضربه زدن به لثه انجام شود. مقدار 40 سانتی متر از نخ را بریده و انتهای آن را دور انگشت وسط حلقه کرده و برای استفاده 3 سانتی متر آن را مطابق شکل در دست بگیرید. استفاده از وسایل نخ دندان برقی در مقایسه با نخ نگهدارها ممکن است برای بعضی از بیماران آسانتر باشد. با حرکات اره مانند، نخ دندان را وارد فضای بین دندانی کنید و با همان حرکت خارج کنید. سوپرفلاس نخهای مخصوصی هستند که بیمار را در مراقبتهای بهداشتی اطراف پلهای دندانی یا سیمهای ارتودنسی یا ایمپلنتهای دندانی کمک می کنند. برای انتخاب دهانشویه بهتر است با دندانپزشک مشورت شود. همواره مناطقی در اطراف دندانها و بریجها و ایمپلنتها یا سیمهای ارتودنسی وجود دارند که فرد موفق به تمیز کردن آنها نشده است. لذا استفاده از دهانشویه ها به منظور بالاتر بردن سطح بهداشت و مراقبتهای دهانی- دندانی پیشنهاد می شود. انواع مختلفی از دهانشویه ها که به حذف رنگ دانه های روی دندانها یا حذف پلاک باکتریایی یا... کمک می کنند در بازار وجود دارند. در افراد دارای ایمپلنت یا کسانی که جراحی های داخل دهانی انجام داده اند، استفاده از دهانشویه ها اهمیت بسیار بالایی در موفقیت درمان دارد. دستگاه واترجت بدون سیم که قابل حمل می باشد. سر site-specific نوک وسیله نوسان (pulsation)، دو ناحیه با فعالیت هیدروکاینتیک ایجاد می کند: ناحیه تحت فشار (impact zone) و ناحیه شستشو دهنده (flushing zone). سر دارای موم نرم و Tapred دستگاه واترجت (dental waterjet) دارای 1200ppm و تنظیم فشار بین 20 تا 90psi نوک pik pocket tip به آرامی و به طور مختصر در ناحیه زیر لثه ای وارد می شود. فشار دستتان در حدی باشد که به لثه آسیبی نزند. کمی خونریزی از لثه طبیعی است و پس از تکرار در روزهای آینده قطع خواهد شد. در غیر اینصورت به دندانپزشک مراجعه کنید. نوک خلال را با بزاق مرطوب و نرم کنید و مطابق شکل داخل فضا وارد نمایید. حرکت اره مانند را برای هر فضای بین دندانی تکرار کنید. از سایز مناسب خلال دندان استفاده کنید. خلالهای مناسب برای فضاهای مناسب وجود دارند، آن ها را تهیه کنید.
روش صحیح استفاده از نخ دندان
نخ های سوپر فلاس